بسته بندی علم، هنر و فناوری قرار دادن و محافظت محصولات برای توزیع، ذخیره، فروش و استفادهاست. بسته بندی همچنین اشاره دارد به مراحل طراحی، ارزیابی، و تو لید بستهها. هر نوشتهای چه الکترونیکی یا گرافیکی مربوط به بسته و یا برچسب جداگانه ولی مربوط به بسته را برچسب زنی بسته میگویند.
بسته بندی بطور بسیار جامعی بر زندگی ما سایه افکندهاست، بطوریکه ما در تمام اطراف خود انرا مشاهده میکنیم، روی تمام وسایل روزمره خود از بستههای شکلات گرفته و یا بستههای چیپس سیب زمینی – همانطور که در پایین توضیح داده میشود، وظیفه اصلی بسته بندی محافظت از محصول است، اما بسته بندی با برچسب قابل فهم یا بسته بندی خوب این امکان را به ما میدهد تا متوجه شویم چه نوع محصولی داخل جعبه قرار دارد.
اهداف بسته بندی و برچسب زنی بستهها
بسته بندی و برچسب زنی بستهها چندین هدف دارد: * حافظت فیزیکی - اشیاء قرار داده شده درون جعبه نیاز به محافظت در برابر سایر چیزها مثل ضربه، لرزش، فشار، حرارت و غیره... دارند.
-
مانع محافظتی - محافظت در برابر عدم ورود اکسیژن، بخار آب، گرد و خاک و...، غالبا لازم است. عدم نفوذپذیری بسته یک فاکتور اساسی و مهم در طراحی است. در بعضی از بسته از ماده خشک کننده یا جذب کننده اکسیژن برای کمک به طول عمر بسته استفاده میشود.فشار هوای تعدیل شده یا کنترل شده نیز در بعضی از بستههای غذا گنجانده شدهاست. تمیز، تازه و مطمئن نگه داشتن محتویات داخل بسته برای طولانی شدن عمر محصول یکی از توابع اصلی است.
-
پوشاندن یا تراکم - کالاهای کوچک در یک نوع به دلایل تولیدی و کارایی بیشتر با یکدیگر بستهبندی میشوند. برای نمونه یک بسته ۱۰۰۰ تایی پنسیلین از جهت حمل بهتر و کاراتر، مناسب تر از ۱۰۰۰ بسته جدا پنسلین میباشد. مایعات، پودرها و روان کنندهها نیاز به پوشاننده دارند.
-
اطلاع رسانی - اطلاعاتی مانند نحوه استفاده، ترابری، حذف یا نابود کردن بستهها یا محصولات در اغلب موارد در بستهها بصورت برچسب یا روی بسته وجود دارد. در بعضی از محصولات غذایی، دارویی، پزشکی و شیمیای اطلاعات نیاز به تائید دولتی دارند.
-
بازاریابی - بسته بندیها و برچسبها میتوانند توسط بازاریابان برای ترغیب مشتریان بالقوه برای خرید محصول استفاده شوند. طراحی بسته یک نمود بیرونی ثابت و مهم برای دوجین از سالها بودهاست.ارتباطات بازاریابی و طراحیهای گرافیکی برای نما دادن به بسته و در اکثر موارد به عنوان نقطه اصلی فروش بکاربرده شدهاند.
-
ایمنی - بسته بندی میتواند یک نقش مهم و اساسی را در کاهش ریسک امنیتی برای سلامت محموله باشد. بستهها با عایق مقاومتی بهتر میتوانند برای کاهش آسیب و همچنین جلوگیری از دستبرد به محصول مطلوب تر شوند.
-
بستهها میتوانند برای کاهش ریسک دستبرد واسطه سازماندهی و مهندسی شوند: :ساختمان بعضی از بستهها برای جلوگیری از دستبرد بیشتر عایق مقاومتی دارند و بعضی نیز دارای مهر و لاک برای جلوگیری از باز شدن و دستبرد هستند.بسته می:توانند شامل مهر و مومهای مشخص کننده برای تشخیص اینکه بستهها ساختگی و جعلی نیستند باشند.بستهها همچنین میتوانند شامل ابزارهای ضد دزدی مانند: بستههای زنگی، برچسبهای RFID، یا مراقبت الکتریکی کالا که میتوانند فعال بوده یا توسط ابزارهای شناسایی در نقطات خروجی و استفاده از ابزارهای ویژه جهت غیرفعال نمودنشان محافظت شوند. استفاده از بسته بندی به این روش ممانعت از ضرر میباشد.
-
سهولت - بستهها میتوانند ویژگیهایی را به همراه داشته باشند که باعث سهولت در توزیع، جابه جایی، نمایش، باز نمودن، بستن دوباره، فروش، استفاده و استفادهٔ مجدد گردند.
بسته بندی در بهترین تعریف به عنوان یك سیستم هماهنگ توصیف می شود كه هدف از آن آماده سازی كالا جهت حمل و نقل، توزیع، انبار كردن و فروش و مصرف است. بسته بندی یك عملیات تجاری پیچیده، پویا، علمی، هنری و بحث آفرین است كه بنیادی ترین شكل خود ،كاركرد های محافظت، نگهداری، حمل و نقل، اطلاع رسانی فروش را شامل می شود .بسته بندی نوعی عملكرد خدماتی است كه به خودی خودنمی تواند وجود داشته باشد زیرا به یك كالا نیازمند است .اگر كالا یی وجود نداشت، هیچ نیازی به بسته بندی نبود. بسته بندی كاركردهایی كه ماهیت فنی دارند گرفته تا آنهایی كه به بازاریابی مربوط می شود.
انواع بسته بندی
چندین نوع از بسته بندی برای اغذیه
بستهها انواع متفاوت دارند برای مثال یک بسته انتقالی یا بسته توزیعی نوعی از بسته بندی است که برای حمل در کشتی و جا به جایی در فروشگاه استفاده میشود.بعضی مواقع بسیار راحت است که بستهها را بر اساس لایه موجود و عملکرد به دستههای اولیه، ثانویه و... تقسیم کنیم.
-
بسته بندی اولیه - معمولاً کوچکترین واحد توزیع یا بکارگیری است و اولین لایه در بر گیرنده محصول است که در تماس مستقیم با محصول میباشد و آنرا در بر میگیرد
-
بسته بندی ثانویه - بیرون از بسته بندی اولیهاست – میتواند برای گروه بندی کردن بستههای اولیه باشد.
-
بسته بندی سوم - برای حمل در کشتی و توزیع عمده بکار گرفته میشود.
این سه نوع بسته بندی به عنوان راهنمای کلی ارائه شد، رده بندیهای زیر میتواند مثالی از انواع بسته بندی و ساختارهای آن باشد.
-
روکش دار
-
بطری ها
-
محافظهای بادکنکی
-
قوطی ها
-
پاکت
-
کیفهای پلاستیکی
-
بسته پوست
-
پیچیدنی ها
-
جعبه ها
-
کارتن ها و کارتن پلاست ها
-
بستههای کوچک مقوایی
-
حمل کنندههای چرخ دار
-
کانتینر حجیم میانی
-
کانتینر
-
بشکه
-
پوشش کش دار